1583 TARİHLİ BEYŞEHİR SANCAĞI İCMAL DEFTERİ VERİLERİNE GÖRE YENİŞAR

            III. Murad 1583 yılında Beyşehir sancağındaki dirliklerin (hass, zeamet ve timar) gelir ve giderlerini gösteren bir icmal defteri hazırlatmıştır. Mehmet Akif Erdoğru bu defteri kendi açıklamaları ile beraber Beyşehir Sancağı İcmal Defteri adı altında yayınlamıştır.¹  Aşağıdaki veriler bu defterden alınmıştır.

            Bugünkü Yenişar’ın 1583’deki adı Yenişehir olup o zamanki Karaman vilayetine bağlı Beyşehir sancağının 2 kazasından biri olan Beyşehir’in (diğeri Seydişehir) 9 nahiyesinden biriydi. Yenişehir nahiyesinin 11 köyü ve 1 mezrası vardı.  Köyler Bademlu, Hoyran, İsrailler, Keçilik, Kuruca Ova, Kürdler, Küre, Malanda, Muma, Şehirköy (Şarköy) ve Yenice’ydi.² Nahiyenin tek mezrası ise Kara Ada’ydı.

            Yenişehir nahiyesinde hass ve zeamet yoktu, ancak sancaktaki 270 timardan 14’ü burada bulunuyordu. Bu 14 timarın toplam geliri 50.330 akçeydi. Köyler arasında, timar sayısı ve geliri açısından, toplam 12.000 akçe geliri olan 3 timara sahip Muma başta geliyordu. Timar geliri olarak onu sırasıyla Şehirköy, Kuruca Ova, Yenice, Bademlu, İsrailler ve Malanda izliyordu. Hoyran ve Kürdler’de ise o sırada timar yoktu.

            Beyşehir sancağındaki timar gelirlerinin %93,44’ünü köy gelirleri, %2,01’ini mezra gelirleri, %1,44’ünü beytülmal ve kayıp mallar, % 0,70’ini Beyşehir Gölü ve etrafındaki saz, kamış ve otlaklardan elde edilen gelirler, %0,60’ını çiftlik gelirleri, %0,49’unu çayır gelirleri, %0,37’sini müsellem gelirleri, %30,35’ini yaylak gelirleri, %0,30’unu sipahi ve sipahioğullarından alınan gelirler, %0,11’ini ihtisap ve ihzariyye, %0,11’ini tarla (zemin) gelirleri, % 0,01’ini koru geliri ve % 0,004’ünü salariyye oluşturuyordu.

            Yenişehir nahiyesinden sağlanan timar gelirleri tüm Beyşehir sancağından toplanan timar gelirlerinin %4,8’i kadardı. Toplam sancak geliri içerisinde timar gelirlerinin payı ise %53,51’di.

1. Mehmet Akif Erdoğru, Beyşehir Sancağı İcmal Defteri, Türk Tarih Kurumu Basımevi,           Ankara, 1988.
2. İsrailler, Keçilik, Küre, Malanda ve Şarköy şu anda yok. 1960’larda Hoyran adı Gölyaka, Kürdler adı Pınarbaşı ve Muma adı Gölkonak olarak değiştirildi.

Mehmet Demirtaş
Ankara, Ağustos 2014